Diario DC: uns zapatiños novos para Xosé María

Hoxe, ás oito e media da tarde, na Biblioteca de Quintela en Moaña, o dúo 2naFronteira preestreará ‘Zapatiños para Díaz Castro’, o avance do disco que ultiman con quince temas baseados en poemas dos Nimbos de Díaz Castro.

Os amigos da Lonxa Literaria —capitaneados por Xosé Daniel Costas Currás, quen recitará alí tamén versos do guitiricense— arrouparán este evento co que estes dous músicos homenaxean ao autor das Letras Galegas do 2014.

Oíranse ao pé do Atlántico a voz de Carmen Penim e o seu harmonio xunto ao piano e un outro harmonio de Maurizio Polsinelli.

Todo un espectáculo que promete momentos líricos inesquecibles e ao que convido a asistir a todos os que amen a música e a poesía. Para ir facendo boca, déixovos aquí unha mostra instrumental do que alí poderá escoitarse, que contén, amais, imaxes ben simbólicas do universo do poeta.

Parlamento das Letras: Xosé Daniel Costas Currás

Na literatura de Xosé Daniel Costas Currás cabe toda a épica da beiramar conserveira, proletaria e sentimental. O seu é ir avanzando por un campo de minas da memoria, creando o mecano dos sentidos no que o enxeñeiro poetiza as loairas da lembranza que veñen prendidas do fío dos cheiros, a salgadura da vida en xeiras eternas. Un teatro do ser, monicrecado dos nosos días e traballos nun ollar transxenérico de abraio ante o esplendor da ruína.

Fundador da Lonxa Literaria de Moaña e moi activo rapsoda, Costas Currás conta os libros por premios, de Conservas (Premio Eusebio Lorenzo Baleirón) a Monicreques (Premio Novacaixagalicia), permitíndose algún interludio alternativo para a rememoración da súa Infancia de vacas mortas.

Veñen ata aquí as súas palabras caudais, reflexivas, anguladas. Chegan ata o areal como en marea viva. Convén peneirar nas crebas.

—¿Cando, onde e da man de quen publicaches os teus primeiros textos?

Os meus primeiros poemas publicados aparecen grazas ao premio de poesía da Universidade de Vigo, onde acadei diferentes accésits. Da edición encárgase Xerais. Canto ao contacto co libro, a partir deses poemas publicados tentei acadar libros completos, busquei no premio unha saída para chegar á publicación dos meus libros.

—¿Cal das túas obras cres que foi mellor tratada e cal pasou máis desapercibida para o público e/ou a crítica? ¿Por que cres que recibiron ese trato desigual?

A miña produción individual cóntase cunha man, e sóbranme dedos, como para poder falar das publicacións e diferencialas unhas das outras. Pero o libro que máis se moveu, o que tivo máis repercusión foi Monicreques. O libro sae publicado polo Centro Pen Galicia, despois de gañar o X Premio de Poesía Novacaixagalicia. A importancia do premio fixo que tivera repercusión na prensa e nos medios de comunicación. Despois foi un traballo de mover o libro, presentalo e mergullarse con el nas redes sociais. Foi o libro que máis críticas tivo, polo que tamén axudou a difundirse.

—¿Tes algún hábito singular ou manía á hora de escribir?

Chego ao poema ou á idea do libro de moitos xeitos diferentes, non teño manías concretas á hora de escribir. O que si fago é facer manuscritos diferentes coa estrutura do libro e cos poemas, é onde mellor os refago e retoco. Podo ter diferentes manuscritos dun mesmo libro, é por iso que emprego diferentes cadernos, guías de teléfono das axendas, calquera espazo onde poder escribir e que sexa manexable para ir corrixindo por aí.

—Nunha antoloxía da nosa literatura recente, ¿ao pé de que autores/as preferirías figurar?

Fuxo de grupos que poidan parecer xeracións, son bastante rariño literariamente falando e aínda ninguén me catalogou en antoloxía ningunha. Se podo escoller, gustaríame que dixesen que me escoitaron recitar cos poetas da Hostia en Verso, polo tanto xunto a Ledicia Costas, Daniel Landesa, María Lado, Xabier Xil Xardón ou Lucía Aldao, entre outros.

—Se tiveses que historiografar a túa propia traxectoria literaria, ¿que trazos salientarías?

A primeira vez que me premiaron un texto foi no ano 2008 e no ano 2011 gañei o premio Novacaixagalicia. Neses catro anos publiquei tres libros, dous deles resultado dun premio. Non se pode salientar historiograficamente nada salvo que, como moitos escritores neste país, empreguei a vía do premio para publicar e tiven sorte. Os meus libros falan eles por si. Aínda son un produto que respira nos meus libros, sen tempo para asimilalo nin para que deixase o suficiente pouso para valoralo dende esa perspectiva. Encántame recitar poesía, penso que os poemas teñen que saír á rúa sen complexos.

—¿Que lecturas te acompañan decote ou a que escritores/as regresas con frecuencia?

Non son de reler demasiado. Ultimamente teño tantas cousas pendentes de ler que intento aproveitar o tempo. Leo moitísima poesía actual en galego porque me gusta ler as propostas poéticas dos que me rodean. Formar parte do faladoiro da Lonxa Literaria de Moaña sérveme para ter que obrigarme a facer lecturas recomendadas, iso crea un espazo para a lectura e obrígate a achegarte a textos diferentes. Iso non significa que non volva a ler libros buscando poemas, ou textos, pero non collo novelas xa lidas para gozar do libro e da lectura, busco algo novo sempre.

—¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?

Neste momento, estamos monopolizados pola crise e todo o mal que se fai parece que está relacionado con ela. Independentemente dos problemas económicos, a cultura, a literatura, merecen mellores xestores políticos que crean en nós. Respecto á produción literaria, penso que se están facendo cousas ben interesantes, propostas diferentes, hai que seguir pensando a literatura como unha descuberta. Cando escoito ou leo poemas ou textos extraordinarios póñome feliz, porque me satisfai sorprenderme coa literatura.

—Se soubeses que o teu tempo se esgota, ¿que non te perdoarías non deixar escrito?

Eu escribo cando sei que teño algo de que falar. Penso moito nos temas que quero tratar, para iso preciso de moitas lecturas que acompañan a escritura. Aínda que sexa un poema, teño que saber que detrás hai historia e cronoloxía, aínda que o poema ou a historia despois prescindan diso para quedar en simples versos.

—¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?

Atopo cousas que me gustan, outras que me fascinan e outras que sinxelamente non me gustan ou pasan desapercibidas, como en calquera sistema literario. Temos moito de escribir nós para nós, iso fai que a literatura teña un ton selectivo que prexudica a universalidade do texto. Estes anos saíron numerosas novelas dunha calidade excepcional, con moi boa acollida entre os lectores polos universos que crean. Observamos como aparecen ensaios que dignifican a nosa literatura, que a elevan pola calidade dos mesmos. En poesía hai moitísimas voces excepcionais acordes á calidade da nosa literatura. Mais, de xeito xeral, aparecen moitas inclusións literarias que semellan unha extensión das redes sociais. Por unha parte serven para difundir información literaria e por outra xeran unha gran cantidade de estados de ánimo que moitas veces se confunden con literatura. Hai que habitar esa fronteira e afastarse dela creando diferenciadamente.

—Se desexas facer algunha outra consideración, túa é a palabra.

Agradecerche o traballo que fas a través da túa blogue, Criticalia, pola literatura de nós. Grazas por escoitarnos, facilitarnos a difusión dos nosos libros e dedicarte con alegría ao traballo voluntario da crítica literaria, imprescindíbel para un sistema literario normalizado.

Premio Johán Carballeira para Marta Dacosta

Andei antonte por terras do Morrazo acompañando @s excelentes poetas Berta Dávila e mais Xosé Daniel Costas Currás, con quen tiven a fortuna de formar parte do xurado do XVI Premio de Poesía Johán Carballeira, organizado polo Concello de Bueu e coordinado polo moi cómpito Xabier Framil Barreiro, técnico de Cultura daquela corporación.

Nesta ocasión, foron corenta os orixinais presentados a concurso, entre os que se contaban moi diversas propostas tanto no temático coma no estilístico. Tras unha longa deliberación na que ata media ducia de textos foron sometidos a pormenorizado xuízo, o xurado decidiu por unanimidade conceder o premio ao traballo presentado baixo o título dun lago escuro que, unha vez aberta a correspondente plica, resultou ser da ben coñecida e moi aplaudida poeta, ensaísta e profesora Marta Dacosta Alonso (Vigo, 1966).

dun lago escuro convenceu polo elaborado do seu xogo simbólico, alicerzado nunha arquitectura esférica onde o lacunar de ameaza escura recolle un discurso acuático fondamente parabólico, con evidentes tinturas de crítica social que van de mans dadas coas luzadas de afirmación xenérica e as reflexións a propósito de trabes temáticas como a incerteza, a caída, a soidade, o silencio, a anonimia ou a rutina esgazadora. De por parte, a intelixente inserción de diversas lecturas (velaí, poño por caso, o Elfriede Jelinek de Obsesión) así como a armazón contrapuntística onde xunto a poemas máis intimistas e reflexivos contrastan outros máis ancorados na denuncia das problemáticas sociais, sumado á alternancia existente entre composicións breves de apenas dous ou tres versos e outras de amplo corpo fan do libro un texto moi suxestivo e elaborado, como o demostra a omnipresencia cohesiva de determinados motivos neste poema-lago.

En datas próximas o Concello de Bueu procederá á entrega do premio, dotado de 1500 euros e a publicación do poemario gañador, que verá luz da man de Edicións Xerais de Galicia, onde tamén aparecerá neste mesmo mes Raíz da fenda, o volume co que Berta Dávila gañara a anterior convocatoria.

Ames literaria

Como cada ano dende hai xa oito o Concello de Ames publica nun volume os traballos distinguidos no seu Certame Literario. Relatos curtos e poemas de participantes que concursan en categorías infantís, xuvenís e de adult@s e que son premiad@s por un xurado de creador@s e crític@s designado polo propio concello coa axuda da AELG.

Nesta ocasión foron case unha vintena os textos recollidos neste libro do VIII Certame Literario Concello de Ames: seis correspondentes a contos e poesías de concursantes ata os trece anos, outros tantos de moz@s ata os dezaoito e outra media ducia de propostas para maiores de idade.

Desculparáseme que non me deteña en todos e cada un dos textos do volume —secasí, para os que queiran saber a relación completa d@s premiad@s figura no etiquetado do post—, pois conformareime con salientar tan só algúns dos que, ao meu ver, sobrancean no conxunto.

É o caso do relato de desamor “Zume con cabezas” do noiés Ismael Ramos Castelo, gañador na modalidade de narrativa entre os catorce e dezaoito anos, unha historia con finura psicolóxica abonda e sutil manexo do rexistro humorístico, calidades que contrastan coa prosa fragmentaria e calidoscópica mais tamén sentimental de “Porcións”, de Lara Porto Mato, segunda nesta mesma categoría.

Est@s autor@s son tamén primeiro e terceira premiad@s na súa categoría de poesía, revelándose el como poeta do metaliterario e xogo imaxinístico e ela do amatorio e o marítimo.

Xa entre @s adult@s, o texto máis sólido, con moita diferenza, é o de todo un consagrado como Xesús Manuel Valcárcel, narrador que regala aquí unha peza curta de extraordinaria factura, “Selección persoal”, lograda parábola verbo da presión do grupo sobre @s individu@s e o afogamento da liberdade do eu na disolución asolagadora da masa atafegante.

A canda o relato de Valcárcel merecen nomearse a prosa irónica de Lois Pérez Díaz en “O voto da escultora” e a contística evocadora e rememorativa de María Xosé Ónega Filgueira en “Proxeccións”.

Da súa parte, a poética de Marcela Porto Mato —irmá da amentada Lara e da tamén escritora Andrea— en “Pentágono” gañou o favor do xurado na categoría para @s máis nov@s pola súa clave de cifra simbólica e amor de beiramar.

Finalmente, na categoría de poesía para maiores de dezaoito foron o verbo desconforme e acendido de Natalia Alonso Ramos en “Desexo”, a erótica entregue de Cruz Martínez Vilas en “Atraídos por un choque de feromonas” e mais a arquetípica d@s amantes complementari@s de Xosé Daniel Costa Currás en “Amantes de maínzo” @s que acadaron os galardóns.

Por xunto, xa que logo, os textos reunidos neste VIII Certame Literario Concello de Ames ofrecen un mosaico diverso de estilos e temas nos que escritor@s máis coñecid@s e noveis comparten protagonismo e fan deste premio un referente no seu xénero. Un logro polo que cómpre felicitar ao Concello de Ames e, moi especialmente, á súa Técnica de Normalización Lingüística, Rosa Moreiras Cuñarro, secretaria do concurso e verdadeira alma mater deste feliz evento ao que lle desexamos moitas futuras convocatorias.