Radiocrítica 3-4-2014

Velaquí unha nova Radiocrítica emitida o luns día 3 de marzo en Ames Radio (107.2 FM, agora accesible on line aquí). Nesta ocasión falei con Juan Luis Silva sobre Rosalía de Castro. Imaxe e realidade, de Fernando Pereira Bueno (I: 1:43); os novos números das revistas Grial (I, 4:16) e Ferrol Análisis (I, 10:00 e II, 0:00); o colectivo Cadernos vermellos (II, 10:16), que contén os gañadores dos Premios Minerva 2013 e do que lin versos de Marcela Porto Mato; o poemario Penúltimas tendencias, de Carlos Negro (II, 7:04 e III, 0:00), do que recitei “Barbie Girl”, e mais o disco Alma (III, 2:00), de Carmen Penim e Maurizio Polsinelli, do que podedes escoitar o fermoso “Cando ti volvas” (III, 5:56).

         http://www.goear.com/embed/sound/1214157

a       http://www.goear.com/embed/sound/420eb42

a       http://www.goear.com/embed/sound/d7b4357

A propósito do X Certame Literario Concello de Ames

Hoxe pola tarde, ás oito, o auditorio da Casa de Cultura do Milladoiro acollerá a entrega do X Certame Literario Concello de Ames, un premio que nesta súa primeira década de vida conseguiu xa algo esencial para calquera galardón que se prece: estar perfectamente referenciado no circuíto literario, no que é ben coñecido e valorado, e tamén ter servido de trampolín a novas voces que a través del se descubriron e que, así, uniron o seu nome ao doutros creadores con maior traxectoria que foron igualmente distinguidos ao longo das convocatorias.

Os premiados nesta décima convocatoria foron escollidos o pasado martes día 7 por un xurado composto pola poeta e narradora amiense Mariña Pérez Rei, o ensaísta e tradutor santiagués pero radicado en Bertamiráns Xosé Antonio López Silva e mais quen isto escribe. Aos tres acompañounos actuando como secretaria con voz e sen voto Rosa Moreiras Cuñarro, técnica de Normalización do concello convocante.

Logo dunha longa e animada deliberación na que foron considerados máis dun cento e medio de orixinais nas seis categorías a concurso, a relación de premiados foi a seguinte:

—Narrativa 1ª Categoría (ata 13 anos): 1º Premio para Ana López Martínez (Bertamiráns, 2000) polo conto “Cousas de rapaza”; 2º Premio a Xián Pazos González (Vigo, 2001) pola historia “O dragón Felipe” e 3º Premio para Blanca Barros Rubines (Cuntis, 2000) polo relato “A miña viaxe”.

—Narrativa 2ª Categoría (de 14 ata 18 anos): 1º Premio para Sara Riveiro Capeáns (Negreira, 1997) polo conto “Monstros de tinta”; 2º Premio a Nerea Pérez Cerquides (Bugallido, Negreira, 1995) por “Contos de medo ao atardecer” e 3º Premio para Daniel Santos López (natural de Icod de los Vinos, Tenerife, 1995, pero veciño de Corcubión).

—Narrativa 3ª Categoría (18 anos en diante): 1º Premio para Mario Caneiro Ameneiros (orixinario de Narón, 1969, pero santiagués por residencia) polo relato “Un bolso chic”; 2º Premio a Luz Cures Vázquez (nacida en Coristanco en 1979 e hoxe veciña de Bertamiráns) polo conto “Sinestesia” e 3º Premio para Rocío Leira Castro (Cee, 1979) polo texto “Fetichismo”.

—Poesía 1ª Categoría (ata 13 anos): 1º Premio para María López Gabián (Vigo, 2003) polo poema “As amigas”; 2º Premio a Irene Rico Gómez (Burela, 1999) polo poema “Dereito a soñar” e 3º Premio para Iria Freire Agra (Negreira, 2001) por “A fada, o reiseñor e unha canción de amor”.

—Poesía 2ª Categoría (entre 14 e 18 anos): 1º Premio para Claudia María Cives Caamaño (Noia, 1996) por “Nihil”; 2º Premio a Marcela Porto Mato (A Estrada, 1997) por “Imaxes” e 3º Premio para Ana Souto Villanustre (nacida en Ames en 1995, aínda que residente en Brión) por “Cárcere dos pesadelos”.

—Poesía 3ª Categoría (18 anos en diante): 1º Premio para Alba Cid Fernández (Ourense, 1989) polo poemario “O teu nome é Éufrates”; 2º Premio a Luís Rodríguez Rivera (Biduído, Ames, 1971) por “O anxo breve” e 3º Premio para Ismael Ramos Castelo (natural de Mazaricos, 1994, pero radicado en Noia) polo conxunto “Fragmentos para C.”

Como sería abondo prolixo detallar aquí todas e cada unha das achegas literarias d@s diferentes gañador@s das varias categorías, conformareime con salientar apenas unhas breves notas dos adultos premiados, non sen antes chamar a atención tamén sobre o feito de que nas categorías para creador@s máis nov@s teñan sido distinguid@s algúns nomes xa familiares noutros concursos e mesmo con algunha publicación tras súa, como, poño por caso, os de Sara Riveiro Capeáns (quen xa obtivera o ano pasado o primeiro premio no VII Certame de contos infantís ‘Cóntame un conto’ de Negreira), Ana Souto Villanustre (que se fixera cun diploma no II Concurso de Relatos ‘O lugar onde vivo’ convocado pola ADEGA) ou Marcela Porto Mato (multigalardoada nos Premios Minerva, Francisco Añón, Xela Arias ou o Varela Buxán e coautora, xunto ás súas irmás Andrea e Lara, do volume Elas teñen a Palabra), dándose tamén a circunstancia de que algún dos premiados fora igualmente recompensado en anteriores convocatorias do certame amiense, como acontece, por exemplo, con Xián Pazos González ou a amentada Porto Mato.

Mario Caneiro, autor do recente Homiños e tamén premiado en convocatorias previas deste certame, propón no seu relato “Un bolso chic” unha historia con protagonismo infantil, de ton rememorativo e inserción dun personaxe de glamouroso fascinio que cativa a nena arredor da cal xira a narración, lazada de retrincos líricos que fan deste texto unha prosa exquisita e evocadora.

Da súa parte, Luz Cures Vázquez, lingüista e tradutora, achega en “Sinestesia” unha prosa rebordante de percepcións sensoriais exacerbadas, que levan a protagonista desta historia a redescubrir o mundo dende sentires nunca antes experimentados e fondamente reveladores.

Xa por último no que á narrativa respecta, Rocío Leira Castro, docente matemática de profesión, poeta gañadora do Díaz Jácome e narradora no moi actual Universo Pitágoras, evidencia as obsesións dos fashion victims para xogar co vouyerismo e a complexidade das relacións e os sentimentos no telegráfico e suxestivo “Fetichismo”.

Memorables son os versos ourensaos de Alba Cid Fernández, filóloga premiada en numerosos certames narrativos e poéticos, colaboradora habitual de revistas de creación e outro xorne e habitual en recitais e obras colectivas, quen con “O teu nome é Éufrates” gañou ao xurado pola forza das súas imaxes, a capacidade de recreación e fusión de herdos culturais ben diversos e a sabia asunción de voces e homenaxes que metaliteraturizan os seus versos.

Luís Rodríguez Rivera agradou polo laconismo case afóristico dos poemas de “O anxo breve”, singularmente definitorios e balizados por unha imaxinería atrevida e directa que non descoida tampouco a arquitectura do conxunto.

Por remate, Ismael Ramos Castelo, tamén el abondosamente premiado en moitos concursos e con versos seus xa impresos nalgún volume colectivo, deixou bo sabor de boca con “Fragmentos para C.”, onde os poemas en prosa alternan con outros de corpo verbal mínimo e deixan fluír polas súas liñas a tinta das lecturas devocionadas, pegadas autorreferenciais e unha sutil disección na ollada do real.

Excelente colleita, por tanto, a deste X Certame Literario Concello de Ames do que esta mesma tarde se entregarán os galardóns. Imponse, xa que logo, parabenizar os premiados, animar os promotores para que sigan alentando a iniciativa por moitos anos e felicitar a Rosa Moreiras Cuñarro por organizalos a cada volta con maior acerto e saber.

Noticia dos Premios Minerva 2013

Un ano máis, o Colexio M. Peleteiro de Santiago de Compostela deu a coñecer os relatos e poemas premiados no prestixioso e vedraio Certame Literario Minerva, o máis antigo dos que se convocan en Galicia, pois os seus inicios remóntanse a 1963. [Se clicas aquí poderás descargar un vídeo do evento]

A merecida fama destes premios medrou lustro tras lustro tanto da man dos que foron senlleiros mantedores e xurados destes modernos xogos florais coma dos numerosos escritor@s que foron distinguidos na súa mocidade co galardón.

Pois ben, na tarde do xoves 18, reuniuse nas instalacións do Colexio no barrio do Castiñeiriño un xurado composto por creador@s, docentes e crític@s que se repartiron para as modalidade de poesía e narrativa. Na primeira, figuraron o investigador e crítico Luís Alonso Girgado (en calidade de presidente), o poeta e etnógrafo Calros Solla, a estudosa e ensaísta Isabel Morán Cabanas, o narrador e xornalista Juan Tallón e mais o profesor Xabier Ferreiro Lozano, tod@s el@s como vogais. Da súa parte, para xulgar os textos narrativos compareceron o ensaísta e crítico Manuel Quintáns Suárez, a investigadora infantoxuvenil e crítica Montse Pena Presas, o filósofo e crítico Francisco Martínez Bouzas, a profesora Montserrat Fraguela Fraguela e un servidor, actuando como secretaria a tamén profesora Teresa González da Silva.

Logo dunha longa deliberación na que houbo tempo para apreciar debidamente a alta calidade dos textos presentados (111 en narrativa e 59 en poesía, dos cales foron escolmados para discusión na fase final 34 e 25, respectivamente), os xurados decidiron premiar os seguintes traballos:

Modalidade de narración

1º Premio a Elena López González, de 18 anos, alumna de 2º de BAC do IES Xograr Alfonso Gómez de Sarria, polo relato “Tigres azuis no mar de Andamán”.

2º Premio a Román Pérez Santalla, de 16 anos, alumno de 4º de ESO do Colexio Apóstol Santiago de Vigo, polo conto “Moscova 2093”.

3º Premio a Iria Iglesias Martínez, de 17 anos, alumna de 2º de BAC do IES Campo de San Alberto de Noia, pola narración titulada “Disturbia”.

1º Accésit a Alba Sofia Naseiro Lamas, de 17 anos, alumna de 1º de BAC do IES Basanta Silva de Vilalba, polo seu traballo “A Ratoeira”.

2º Accésit de novo a Elena López González, polo texto “A Tránsfuga”.

3º Accésit a Javier Rivas Rodríguez, de 16 anos, alumno de 1º de BAC do IES Carballo Calero de Ferrol, polo relato “Habitación 202”.

Modalidade de poesía

1º Premio a Brais Lamela Gómez, de 19 anos, alumno de Bacharelato Internacional en UWC ADRIATIC, pola súa triloxía “Cadernos vermellos”.

2º Premio a Afonso Francisco Traficante Fernández, de 17 anos, que cursa 2º de BAC no IES Antón Fraguas de Santiago, polo poemario “Paxaros de altos voos”.

3º Premio á xa amentada Elena López González, polo tríptico “Tres sombras”.

1º Accésit a Ignacio Delgado Ferreiro, de 17 anos, alumno de 2º de BAC do Colexio Compañía de María da Coruña, pola obra “Entartete Kunst”.

2º Accésit a Marcela Porto Mato, de 16 anos, estudante de 4º de ESO do Colexio Manuel Peleteiro de Santiago, pola triloxía “Ti, a Termomix e a Literatura”.

Tod@s @s gañador@, alén das correspondentes dotacións económicas, serán galardoad@s cun diploma acreditativo e mais unha medalla de prata do certame durante a entrega de premios que terá lugar o vindeiro xoves día 2 de maio, ás 17:10h., no Salón de Actos do Colexio Peleteiro, nunha sesión solemne na que pronunciará unha conferencia maxistral o dramaturgo, director e actor Manuel Lourenzo e que amenizarán os premiados coa lectura dun fragmento das súas creacións, adianto do que será publicado en breve nun volume coeditado polo centro e mais a Editorial Galaxia.

Novísim@s da literatura galega

Un ano máis o Colexio Manuel Peleteiro de Santiago de Compostela en colaboración coa Editorial Galaxia pon na rúa os textos premiados nos prestixiosos Premios Minerva, o máis antigo certame literario galego e, tamén si, un dos máis importantes para discentes preadultos.

Atendendo ás modalidades a concurso ―a saber: trípticos poéticos e relatos breves―, preto dunha ducia de novos valores ven publicados neste volume os seus primeiros (ou algúns dos seus primeiros) textos literarios en recoñecemento á súa distinción como gañadores ou accésit destes galardóns na convocatoria do 2012, segundo a concesión que fixo un xurado no que se contaron poetas, narrador@s e profesor@s como Luís Alonso Girgado, Manuela Palacios, Carlos Negro, Emilio Xosé Insua, Manuel Fonte López, Manuel Quintáns, Raquel Blanco Prol, Rosa Aneiros, Milagros Celeiro Arias, Teresa González da Silva e quen asina.

Así, a antoloxía deste ano, que leva por título Elexía para un rapaz louro, reproduce os versos homónimos de Ismael Ramos Castelo, unha escrita onde as simboloxías especulares e os procesos bélicos constitúen o escenario propicio para a reflexión intimista. Tamén comparecen os poemas de Alba Souto Rodríguez en “Lucy in the Sky with Diamonds”, lírica amatoria de imaxes sensuais ás que por veces asaltan gumes inesperados e entregas devecidas. Igualmente cruzan estas páxinas as estrofas vagamente surreais e caligráficas de María Luísa Iglesias Taboada en “Paraugas”, que en ocasións se tinguen de prosa poética e recendos mártires. Acompañan este tríade de premios os accésits de José Antonio Parada Barcia con “Eterna monotonía”, amor entregue e salvífico entre a gris monotonía; Marcela Porto Mato con “No intre agre do café”, poesía pentagramada na que a harmonía dos sintagmas xoga coa fusión e a creación verbal, os paralelismos expresivos e as rozadelas de suxestiva erótica; e, finalmente, Helena Salgueiro Golán e o seu “Para isto serven os contos”, a constatación da falsidade do mundo perfecto dos relatos de princesas nunha estética arrebatada, rabuñadora e decidida na que, malia a punxente denuncia, aboia de fondo a supervivencia do amor.

Da súa parte, o volume compila tamén cinco relatos de temática e estetica ben diversa: o amentado Ismael Ramos Castelo mergúllanos nunha historia viaxeira de amores femininos e amizades na fronteira co seu “Beirarrúa sueca”; María Elena López González acode á simboloxía e as historias ocultadas do pasado en “Oribio”; Laura Cordeiro Sobrino xoga coa imaxinación carceraria do seu protagonista para tracexar a montaña rusa de subtramas de “Viaxes imaxinarias”;  outra volta María Elena López González fai dialogar poesía e narración nun conto de pegada fantástica como “Os centauros de Whitman” e Elena Vázquez Sarandeses recorre novamente aos amores nórdicos e o fascinio sensorialista no relato “Aurora Borealis”.

Fiquen, por favor, co nome destas escritoras e escritores noveis. Teño a sospeita fundada de que dalgúns deles seguiremos oíndo falar cada vez con máis frecuencia. É a forza da seiva nova, que vén empurrando con pulo para asegurar un futuro brillante ás letras de noso.

Ames literaria

Como cada ano dende hai xa oito o Concello de Ames publica nun volume os traballos distinguidos no seu Certame Literario. Relatos curtos e poemas de participantes que concursan en categorías infantís, xuvenís e de adult@s e que son premiad@s por un xurado de creador@s e crític@s designado polo propio concello coa axuda da AELG.

Nesta ocasión foron case unha vintena os textos recollidos neste libro do VIII Certame Literario Concello de Ames: seis correspondentes a contos e poesías de concursantes ata os trece anos, outros tantos de moz@s ata os dezaoito e outra media ducia de propostas para maiores de idade.

Desculparáseme que non me deteña en todos e cada un dos textos do volume —secasí, para os que queiran saber a relación completa d@s premiad@s figura no etiquetado do post—, pois conformareime con salientar tan só algúns dos que, ao meu ver, sobrancean no conxunto.

É o caso do relato de desamor “Zume con cabezas” do noiés Ismael Ramos Castelo, gañador na modalidade de narrativa entre os catorce e dezaoito anos, unha historia con finura psicolóxica abonda e sutil manexo do rexistro humorístico, calidades que contrastan coa prosa fragmentaria e calidoscópica mais tamén sentimental de “Porcións”, de Lara Porto Mato, segunda nesta mesma categoría.

Est@s autor@s son tamén primeiro e terceira premiad@s na súa categoría de poesía, revelándose el como poeta do metaliterario e xogo imaxinístico e ela do amatorio e o marítimo.

Xa entre @s adult@s, o texto máis sólido, con moita diferenza, é o de todo un consagrado como Xesús Manuel Valcárcel, narrador que regala aquí unha peza curta de extraordinaria factura, “Selección persoal”, lograda parábola verbo da presión do grupo sobre @s individu@s e o afogamento da liberdade do eu na disolución asolagadora da masa atafegante.

A canda o relato de Valcárcel merecen nomearse a prosa irónica de Lois Pérez Díaz en “O voto da escultora” e a contística evocadora e rememorativa de María Xosé Ónega Filgueira en “Proxeccións”.

Da súa parte, a poética de Marcela Porto Mato —irmá da amentada Lara e da tamén escritora Andrea— en “Pentágono” gañou o favor do xurado na categoría para @s máis nov@s pola súa clave de cifra simbólica e amor de beiramar.

Finalmente, na categoría de poesía para maiores de dezaoito foron o verbo desconforme e acendido de Natalia Alonso Ramos en “Desexo”, a erótica entregue de Cruz Martínez Vilas en “Atraídos por un choque de feromonas” e mais a arquetípica d@s amantes complementari@s de Xosé Daniel Costa Currás en “Amantes de maínzo” @s que acadaron os galardóns.

Por xunto, xa que logo, os textos reunidos neste VIII Certame Literario Concello de Ames ofrecen un mosaico diverso de estilos e temas nos que escritor@s máis coñecid@s e noveis comparten protagonismo e fan deste premio un referente no seu xénero. Un logro polo que cómpre felicitar ao Concello de Ames e, moi especialmente, á súa Técnica de Normalización Lingüística, Rosa Moreiras Cuñarro, secretaria do concurso e verdadeira alma mater deste feliz evento ao que lle desexamos moitas futuras convocatorias.