Premios Minerva 2016

Un ano máis, o Colexio M. Peleteiro de Santiago de Compostela deu a coñecer os relatos e poemas premiados na LXIV convocatoria do prestixioso Certame Literario Minerva, o máis antigo dos que se convocan en Galicia, pois os seus inicios remóntanse a 1963.

A merecida fama destes premios medrou lustro tras lustro tanto da man dos que foron senlleiros mantedores e xurados destes modernos xogos florais coma dos numerosos escritores que foron distinguidos na súa mocidade co galardón.

Pois ben, na tarde do xoves 3 reuniuse nas instalacións do Colexio no Castiñeiriño un xurado composto por creadores, docentes e críticos que se repartiron para as modalidade de poesía e narrativa. Na primeira, figuraron o investigador e crítico Luís Alonso Girgado (en calidade de presidente), o poeta e tradutor Eduard Velasco, a poeta e narradora Diana Varela Puñal, o poeta Luís Valle e mais o profesor e tamén poeta Mon Buhigas, todos eles como vogais. Da súa parte, os encargados de xulgar os textos narrativos foron o ensaísta e crítico Manuel Quintáns Suárez (como presidente), a tradutora e narradora Ánxela Gracián, o ensaísta e investigador Xurxo Martínez González, o profesor Alberto Muñiz Pascual e servidor, actuando como secretaria a tamén profesora Teresa González da Silva.

Logo da deliberación na que houbo tempo para apreciar debidamente a alta calidade dos textos presentados (121 en narrativa e 57 en poesía, dos cales foron escolmados para discusión na fase final 33 e 19, respectivamente), os xurados decidiron premiar os seguintes traballos:

Modalidade de narración

1º Premio a Amaia Tomé, de 16 anos, alumna de 1º de BAC do IES Francisco Aguiar de Betanzos, polo relato “Clare e outras illas”.

2º Premio a Cecilia Fidalgo Castromil, de 15 anos, alumna de 4º de ESO do Colexio Manuel Peleteiro de Santiago, polo conto “O expresso a Madrid”.

3º Premio a Iago González García, de 16 anos, alumno de 1º de BAC do IES Eduardo Blanco-Amor de Ourense, pola narración titulada “Non ad vitam aeternam”.

1º Accésit a Alba Pérez Barcala, de 15 anos, alumna de 4º da ESO do IES de Cacheiras, polo seu traballo “Tres ou catro globos máis”.

2º Accésit a Laura Regueiro Romero, alumna de 2º de BAC do Colexio Manuel Peleteiro de Santiago, polo texto “Unha revolución persoal”.

3º Accésit a Ángela Lamas Gómez, de 17 anos, alumna de 2º de BAC do Colexio Os Sauces de Pontevedra, polo relato “O anden do sen(ti)r”.

Modalidade de poesía

1º Premio ao amentado Iago González García pola súa triloxía “Cosmogonía”.

2º Premio a Inés Outomuro Rodríguez, de 17 anos, que cursa 1º de BAC no IES Eduardo Blanco-Amor de Ourense, polo poemario “Orixe”.

3º Premio a Tamara Fernández Labrada, de 16 anos, estudante de 1º de BAC do IES Terra Chá de Castro de Rei polo seu traballo “Non deixedes que vos miren o móbil”.

1º Accésit a Laura Regueiro Romero, de 17 anos, alumna de 2º de BAC do Colexio Manuel Peleteiro de Santiago, pola obra “Antoloxía inmigrante”.

2º Accésit a Nuria Fernández Robledo, de 16 anos, estudante de 1º de BAC do IES Eduardo Blanco-Amor de Ourense, pola triloxía “Migración á orixe”.

3º Accésit a Laura Dauzón Otero, de 17 anos, que cursa 2º de BAC no IES Ribeira do Louro do Porriño, polo seu conxunto “Trátase de poesía”.

Todos os gañadores, alén das correspondentes dotacións económicas, serán galardoados cun diploma acreditativo e mais unha medalla de prata do certame durante a entrega de premios, que terá lugar o vindeiro mércores 6 de abril, ás 17:10h., no Salón de Actos do Colexio Manuel Peleteiro, nunha sesión solemne na que pronunciará unha conferencia maxistral o narrador e ensaísta Xosé Ramón Pena e que amenizarán os premiados coa lectura dun fragmento das súas creacións, adianto do que será publicado en breve nun volume editado polo propio centro.

Ubres de néboa

O oficio de poeta é o do pastoreo das sombras, un falar consigo mesmo en cadoiro infindo, remoer de tempos que conducen ao espello da revelación, a auga durmida dun eu fuxidío que só se albisca en soidade. Por iso non dan ben coas saudades dos vates nin as parafernalias sociais nin os circos mediáticos. O poeta é voz esencial da comunidade e, como tal, debe comparecer cando cómpre, mais non en calquera ocasión nin de calquera maneira.

Esa natural discreción é letra sagra para Luís Valle. Ata o de agora, o poeta de Lugo sabía de cigurats, coroas, caídas, fedores, mendiños e cicatrices. Descubrimos hai nada que tampouco os merlos e as tronadas tiñan segredos para el, como testemuña Trona, o merlo, poemario editado por Barbantesa no que reúne setenta haikus entre os que se intercalan ilustracións de Baldo Ramos.

Valle domina o tempero da arte secular de Basho e consegue amalgamar, en nova alquimia, paisaxe, tempo e sentimento ata dar con ese precioso elixir do estacional epifánico que aprendemos das terras do Sol Nacente e que tanto vizo foi gañando estes últimos anos nas landas nosas do Solpor.

Van e veñen polos tríades os bosques e os cervos de luz, as rulas encol das ramas, as marzas e as amoras, as tardes de sol imposible nas que locen as gadañas, os ofidios gobernando a herba seca, os lóstregos somnámbulos, as eiras ardentes nas que as ras lle falan á morte, as aves que esvaen nos ubres da néboa e a relixión da xesta branca e o toxo arnal, os trobos deshabitados e os callóns na gorxa, o vento e as formigas señoreando os vargos, as xorimas dervixes e a xistra dioivando, o escarabeido que escoita medrar a herba, as noites de carballos trementes e trabes a ruxir, as larvas retortas e os corvos xeados, o caracol enfermo e o ouriolo que chama pola flor.

En Trona, o merlo están as airexas dos trobeiros (“Morreume a Amiga./ En Augalevada os montes/ están máis quietos”), os soños chovidos de Novoneyra, as herbas avesías de Pimentel, as tardes largacías de Aquilino. E están Eliot e Rilke e Auden e o Lorca máis surreal, un olimpo sensitivo que lustra a pátina áurea desta poética de tempos estantíos e agras infindas.

A metafísica de Valle conduce á fusión cósmica, ao pálpito telúrico irrenunciable no que non se precisa ir ao camposanto, ése o camposanto (“Non preciso ir/ ao cemiterio, son/ o cemiterio”), e a neve ósmase fóra coma o derradeiro vagón no o que Ser-Tempo se fai esférico (“Ulo a neve fóra/ do último vagón./ O tempo está cheo”).

Trona, o merlo de Luís Valle é a constatación da solidez creativa dun poeta que deloura aos poucos a súa voz e vai ensinando rexistros aos que xa poucos chegan, augurando un futuro cada vez máis prometedor.

[El Ideal Gallego e Diario de Ferrol, 4-10-2015]

Radiocrítica 20-4-2015

Velaquí unha nova Radiocrítica emitida o luns día 20 de abril en Ames Radio (107.2 FM). Nesta ocasión falei con Nazaret López de A antesala luminosa de Antonio Tizón (00:20), As cicatrices do sol, de Luís Valle (6:30), O caminho poético de Santiago, de Yara Frateschi Vieira, Isabel Morán Cabanas e José Antonio Souto Cabo (11:15) e Cor animal, de Maya Hanisch e Agustín Agra (17:40).

Audio 1

Luís Valle gaña o Premio Manuel Lueiro Rey de Poesía

Na tarde de onte, na Sala A de traballo da Biblioteca Ánxel Casal de Compostela, Carmen Carreiro, Luís Cochón, Mercedes Queixas e servidor xuntamos para decidir cal había ser o poeta distinguido este ano co Premio Manuel Lueiro Rey de Poesía, certame mozo que, secasí, chega xa á súa terceira edición.

Carreiro é a alma deste premio, pois ela foi quen o ideou e quen o anima dende a presidencia da Asociación Cultural O Cruceiro da Laxe de Fornelos de Montes, terra do escritor, que tamén se comprometeu na organización dende o concello, pois é esta a entidade patrocinadora do mesmo coa axuda da Deputación Provincial e mais de Sotelo Blanco, selo que publica as obras gañadoras.

Xunto a ela, que actuou con voz e sen voto, Cochón, Queixas e eu deliberamos por espazo de dúas horas para ir peneirando entre os trinta e nove títulos que se presentaron nesta convocatoria, unha cifra que confirma a boa saúde do certame, no que se contou con poemarios de estimable altura.

Logo das correspondentes cribas, rematamos por escoller o orixinal presentado a concurso baixo o título As cicatrices do Sol e o pseudónimo Dylan Dog, curiosa máscara (remite a un famoso cómic italiano de Tiziano Sclavi considerado de culto entre os amantes do Fumetto Nero) tras da que, aberta a plica, resultou agocharse Luís Valle, poeta lucense cunha traxectoria importante que o levou a obter no 2008 o Premio de Poesía Caixanova coa obra A caída e no 2010 o Premio Eusebio Lorenzo Baleirón con Fedor, aos que sumou ultimamente Caderno do mendigo, publicado por Barbantesa no 2012.

As cicatrices do Sol sorprendeunos pola forza simbólica dos seus textos. Hai nel un elaborado urdido no que van tecéndose fías dun a outro poema que remiten a conceptos clave que cómpre decodificar axeitadamente para a comprensión do conxunto: as raíces, os anxos, as espiñas, os cervos, os corvos e as pombas ou as babas e os caracois son algunhas presenzas que proporcionan a este territorio lírico unha consistencia significante alén do aparencial.

Gustou, tamén, a orixinalidade da imaxinería que sostén o poema, posuidor dunha singular dicción que moitas veces relanza os versos cara a unha entidade dialóxica intermedia á que a voz poética dirixe proclamas. Alentan as composicións nunha atmosfera oracular, mesmo por veces non dubidan en internarse nos eidos do profético, alzando a palabra para revelar verdades superiores que se enxergan ocultas e que desvelan a súa epifanía facendo que a plenitude solar disipe océanos de sombra.

As cicatrices do Sol déixase acompañar da mellor ascendencia, dende Iglesia Alvariño ata Blake pasando por Rilke, Eliot ou Montale. Hai aquí unha escrita que, xa dende o puramente gráfico, aposta polo desusado e que, vista na súa globalidade, transparenta unha sólida arquitectura onde as partes están ao servizo do todo e onde as remisións simbólicas e pragmáticas internas cohesionan fortemente o discurso.

Vai apenas unha mostra deste poderoso As cicatrices do Sol que o vindeiro 12 de abril se presentará, publicado por Sotelo Blanco, no marco da entrega do galardón ao gañador nas terras de Fornelos de Montes.

The lust of the goat…
William Blake

NA CUBA inclinada da verda-
de nos ósos acesos da
memoria, sangra a lingua-
xe. Unha ave cruza a paz do
libro en chamas; unha ave
sen plumas cruza o libro.
(Esfíase o nada, esgótase a
verdade) Avanzo en silen-
cio, coa pomba cravada na
espiña, e a espiña cravada
na terra, e a cova cravada
no libro. Vixío esa cabra
hipostática. O sentido da
luz ten o seu rostro.

A tesitura Valle

Chega ás miñas mans Fedor, o último poemario do lucense Luís Valle, recente Premio Eusebio Lorenzo Baleirón.

Lendo nos seus versos sorpréndeme experimentar a miraxe diazcastriana. Nestes anos, ben poucos coma el souberon zugar da dialoxística luz / sombras que esencializou entre nós a poética do de Guitiriz.

En Valle hai, amais, un aceno transcendente, religacional e cósmico que tamén o emparenta co autor de Nimbos. Mais, como non podía ser doutro xeito, o medio século que entre eles dista engadiu unha metafórica moito máis neosurreal ao segundo, instalado no poema en prosa do que o primeiro non gustou.

Metapoético cando acae, lenemente amoroso noutras ocasións, o Valle de Fedor é un sismógrafo de epifanías cotiás, de singulares revelacións do anódino diario no que vai ancorando ese implacable pasar do Tempo coa perspectiva da divindade como punto de fuga referente do humano e a súa circunstancia.

Luís Valle, o poeta que, segundo propia confesión, escribe porque ten “un sapo seco/ por corazón, e unha flor morada/ cravada no ollo”, confirma en Fedor a singularidade dunha voz que espertara no celebrado A caída (Premio Caixanova 2009) e que alcanza aquí admirable tesitura.