Unha das novas para min máis gratas dos últimos meses foi a da incorporación ás letras galegas de Juan Carlos Mestre, unha das voces poéticas máis destacadas da literatura en castelán das últimas décadas, quen se sumou á nosa tradición coa publicación de 200 gramos de patacas tristes.
Autor dunha dilatada traxectoria na que se contan títulos referenciais da poesía hispánica recente que foron distinguidos cos máis prestixiosos galardóns (Premio Adonais, Nacional de Poesía, Premio da Crítica Española, Premio das Letras de Castela e León), Mestre participou de sempre dunha cultura esencialmente galega, pois a súa nacenza en Vilafranca do Bierzo fíxoo medrar nunha contorna de implantación sociohistórica e lingüística común á da actual Galicia autonómica.
200 gramos de patacas tristes é un conxunto de máis dun cento de prosas líricas breves nas que a memoria do tempo ido (a vivencia nostálxica da infancia e a mocidade) e a evocación das paisaxes natais e da súa paisanaxe (xentes tratadas que no escritor deixaron fonda pegada) constitúen os alicerces sobre os que asenta a escrita.
O mapa sentimental de Mestre complétase coas fías reflexivas e críticas que, aquí e acolá, entrelazan determinadas prosas nas que o peso da crítica social e do reivindicativo se fan patentes. E tamén integran o conxunto algúns outros textos nos que a propia escrita ou a arte en xeral son o centro de atención.
Neste último sentido, quero pór de relevo o intenso e feraz diálogo que Mestre establece con moitas e moi diversos autores da gran tradición literaria occidental. Poño por caso: Keats, Pessoa, Byron, Fray Luis, Shakespeare, Huidobro, Vallejo ou Borges. Creadores todos dos que Mestre se serve para intextualizar e explicar o seu mundo, as súas angueiras, os neboeiros e loairas que o pasar dos anos foron deixando.
Textos hai nestes 200 gramos de patacas tristes que recordan a fábula e imaxinación cunqueirianas, o ferrete de Risco, o sarcasmo de Larra. E así, por poñer só uns cantos exemplos, cando un le “O cerebro do aire” faise evidente a homenaxe ao “Vuelva usted mañana”, do mesmo xeito que “O pedichón” resulta un ben digno curmán de O porco de pé, ou “A gaiola” e “Nácara” creaturas que ben podían profillar os libros de semblanzas do mindoniense.
Os recendos, os individuos singulares, as voces e as músicas, os traballos e ocupacións, os sabores. Todo ten xenuína crónica neste libro, escrito cunha prosa de imaxes esmaltadas, que tremelocen nos sintagmas e van coséndose unhas ás outras como nunha procesionaria lírica de marabilla infinda.
Dende o propio título, tomado dun poema do coreano Sang-soon Park, peregrino a Compostela, todo neste libro deita un luz de fermosura crepuscular e etérea, velaíña atmosfera de lembranzas que ascenden no aire da memoria e reloucan nas costuras do corazón. Tal fervenza sentimental non deixará indiferente aos que con ela se atrevan, pois teño a convicción de que Mestre veu para quedar e de que o futuro nos deparará máis sorpresas agradables que virán da man deste berciano para quen os rabaños dourados da palabra non parecen ter segredos.
[El Ideal Gallego e Diario de Ferrol, 9-2-2020]
Criticalia 