Mondoñedo sempre é Poesía

En Mondoñedo, que é terra de poetas onde as haxa, a hospitalidade é unha relixión e calquera que nos visite para dicir a súa palabra é benvindo.

Demostrámolo onte ao celebrar a primeira convocatoria de ‘Mondoñedo é Poesía’, unha moi singular xuntanza na que se deron cita unha vintena de creadores que agasallaron cos seus versos as xentes que pola vella cidade norlucense andaban a gozar das Quendas, festas e feiras medievais de tradición secular que onte celebraban así o seu día grande.

‘Mondoñedo é poesía’ foi unha actividade organizada polo Grupo Literario Leiras Pulpeiro que contou coa colaboración da Asociación As San Lucas e o Concello de Mondoñedo. Os responsables da mesma foron o dramaturgo Francisco Piñeiro, o narrador Antonio Reigosa, o músico e xestor cultural Fran Bouso —por máis sinais pregoeiro este ano das festas—, o tamén músico e poeta César Morán, aos que axudei o que puiden.

O evento deu comezo de mañá, cando o alcalde Orlando González deu a benvida aos participantes xunto a outros membros da corporación local no Salón Nobre do Concello, onde tamén lles dedicou unhas palabras de saúdo o noso compañeiro Fran Bouso.

Tras a recepción oficial tivo lugar un xantar de confraternidade na Casa de Penela no que participaron os poetas e organizadores, así como tamén outros acompañantes destes nun número que superaba o medio cento.

A actividade propiamente dita comezou ás seis da tarde co recital ‘Poemas polas rúas’. A vintena de escritores invitados foron deleitando os viandantes coa recitación dos seus poemas en seis lugares diferentes da cidade, que principiaron no cemiterio municipal diante a campa mesma de Leiras Pulpeiro e seguiron pola Praza do Concello, a Praza da Catedral, a Fonte Vella de Álvaro Cunqueiro, O Cristo e mais a Praza Jaime Cabot.

Repartidos en grupos de tres/catro, os poetas propiciaron que os versos se espallaran polas rúas empedradas da vella cidade presentados polos que botamos unha man na organización. Os paseantes das Quendas puideron oír así a Olalla Cociña, Iolanda Aldrei, Alicia Fernández, Dores Tembrás, Marica Campo, María Xosé Lamas, Henrique Rabuñal, Paco Rivas, Isidro Novo, Miro Casabella, Carlos Negro, Xacobe Casal, David Otero, Xaime Oroza, Xoán Xosé Abella, Mario Regueira, José Juan Ferreiro, Toño Núñez, Xabier Cordal, Baldomero Iglesias ‘Mero’ e César Morán.

Tras esta primeira actividade, que contou con numeroso público arremuiñado á escoita da recitación en cada unha das estacións poéticas, a festa da palabra rematou co recital poético-musical ‘Mondoñedo é Poesía’ que se desenvolveu no Auditorio Pascual Veiga da cidade. Alí, ducias de asistentes puideron saborear as composicións recitadas dos vinte poetas, que se viron acompañadas da proxección de vídeos, a música de Miro Casabella e César Morán e mesmo as dramatizacións de Antonio Piñeiro, tendo como condutor do acto ao colega Antonio Reigosa e como coordinador técnico do mesmo ao tamén compañeiro Fran Bouso.

Unha apoteose poética que confirmou que Mondoñedo é á palabra poética o que o solpor aos nosos máis fermosos cantís, unha luz irrenunciable.

Beizóns aos poetas que fixeron posible este ‘Mondoñedo é Poesía’, aos compañeiros e patrocinadores que tanto laboraron para botalo a andar e, sobre todo, ao público que, coa súa presenza e apoio, nos convenceu de que esta lumieira que agora lampexa deberá de seguir alumándonos tan sequera mil primaveras máis.

Nove por sete

Da man da factoría literaria A Porta Verde do Sétimo Andar ve luz a antoloxía poética Sétimo andar, coa que esta plataforma creativa celebra a chegada ao sétimo número da súa colección Q de Vian Cadernos.

Para distinguir tal ocasión, nove dos colaboradores habituais deste colectivo creado no 2005 achegaron unha breve selecta dos seus versos inéditos coa que conformar un volume abondo plural, no que tan só o vencello da amizade e a común participación en iniciativas grupais xurdidas no seo do propio colectivo contribúe a unificar unha obra, insisto, absolutamente heteroxénea.

Iolanda Aldrei, Miguel Ángel Alonso Diz, Rosa Enríquez, Alfonso Láuzara, Verónica Martínez Delgado, Alberte Momán, Manolo Pipas e Ramiro Vidal Alvarinho son @s galeg@s que, xunto ao portugués Virgilio Liquito, asinan o cento escaso de páxinas das que se compón esta escolma.

Canto ás poéticas ensaiadas hai, xaora, de todo: dende os versos libertarios de alento melancólico de Aldrei ata os simbólicos poemas en prosa, plurilingües e de forte carga xenérica, de Enríquez, pasando pola escrita patriótica, idiomático-reivindicativa e rosaliófila de Alonso Diz, a delicadeza elexíaca, sinestésica e aliterativa de Láuzara, a poesía agre e rupturista dun Liquito sempre ironicamente subversivo, a historia de amor pronominalizado e contrapuntístico de Martínez Delgado, o xenio chuviñento e bicheiro dun Momán alegórico, a afirmación metapoética e discursiva de Pipas ou aínda os adeuses á infancia e a denuncia do presente louco que estordega a musa de Vidal Alvarinho.

Como os propios coordinadores de Sétimo andar declaran, esta antoloxía abéiranos “7 anos e nove voces que forman un retrato interesante dun espazo en constante expansión, no que non ten cabida a indiferenza dos cordeiros”. Seinos a vostedes moi arredados da familia ovina, así que non me cabe dúbida de que curiosearán nesta valiosa escolma.

Ducia e media de voces

Vai para dous anos que botaba a andar o grupo de acción poética Penúltimo Acto, unha plataforma artística e cultural galega aberta á irmandade lusófona, que ten como bandeira o evento Círculo Poético Aberto e celebra cada segundo sábado de mes no vigués Negra Sombra do Café Uf unha xuntanza literaria (e non só) na que ducias de seareiros se dan cita para compartir lecturas, faladoiros, actuacións musicais e outras comunicacións.

Pois ben, xa tomou corpo impreso a primeira das xeiras colectivas deste grupo, quen no volume 18 reúne as creacións poéticas e narrativas doutros tantos participantes nas xuntanzas do Círculo Poético Aberto.

En 18, tal como explican no breve limiar as irmás Cruz e Rosa Martínez Vilas (rosanegra), cofundadoras de Penúltimo Acto e unhas das principais promotoras de todas estas iniciativas, “Agromou un sentimento de unificación, un devezo de adhesión para formar unha memoria física na que confluír todos os ríos nun mar de pensamentos. E de mares, pois cada mar é unha persoa que crea un océano. Estas follas son vidas e desexos nas 18 voces presentes nas moléculas deste papel”.

Despois, xaora, o que o libro aglutina son materiais literarios ben diversos, tanto polo vehículo lingüístico empregado (o galego de norma oficial na maioría dos casos, mais tamén o portugués e aínda variantes galegas lusófilas noutros casos) coma polas temáticas e estilísticas despregadas en cada caso.

Poesía de aquén e alén Miño

Co suxestivo título de Pegadas, os responsables do selo A Porta Verde do Sétimo Andar publicaban non hai moito unha nutrida antoloxía de poesía actual na que reunían algunhas das máis interesantes voces da escrita lusa e galega do momento.

É traballo abondo complicado tentar resumir en poucas liñas o espírito que anima a trintena de creadores participantes, entre outras cousas porque por estas páxinas desfilan poéticas do amatorio, o contestatario, o neosurreal cotiá, o simbólico-alegórico, o sentimental, o patriótico, o absurdo, o extático ou o transreal, entre outros territorios líricos.

Nada teñen que ver, pois, as estéticas dun Alberto Augusto Miranda ou un Baldo Ramos coas dun Alberte Momán ou unha Lucía Novas, en pouco converxen un Aurelino Costa, un Ramiro Vidal ou un Lino Braxe cunha Ana Cibeiras, un Lois Magariños ou unha Rosa Enríquez e outro tanto podería dicirse de todos e cada un dos poetas representados —que aparecen exhaustivamente etiquetados ao final desta entrada—, posuidores de fórmulas moi dispares que van dende a prosa poética ata o haiku, pasando polo poema en prosa, o poema visual ou o verso rimado, con universos referenciais e mesmo lingüísticos tamén complementarios (portugués estándar a canda galego oficialista e reintegrado).

Un mosaico verdadeiramente heteroxéneo e representativo de tendencias e autores este Pegadas, que convén ler se se quere estar ao día da máis labrada verba de aquén e alén Miño.