Sempre me presta traer a estas páxinas noticia da tradución de obras literarias galegas a outras linguas. O motivo é duplo: dunha banda, entendo que pode ser unha información útil para aquelas persoas que, provindo doutros ámbitos culturais e idiomáticos, estean interesados en coñecer a nosa escrita; doutra parte, coido que este tipo de novas terían que axudar a que as galegas e galegos comprendamos mellor o valioso patrimonio que supoñen as nosas letras, polas que se interesa lectorado de todo o mundo, o que debería de enchernos de satisfacción e contribuír a aumentar a nosa decote depauperada autoestima.
Nesta ocasión satisfaime anunciar a aparición da tradución de tres voces fundamentais da poesía galega do pasado século: a versión húngara dos poemas de De catro a catro (1928) de Manuel Antonio e os Seis poemas galegos (1935) de Federico García Lorca e o translación ao italiano dunha ampla escolma da poética de Uxío Novoneyra.
Co título Horizontkoktél két hangra [Cóctel de horizontes para dúas voces] o tradutor e poeta húngaro Árpád Mohácsi reúne nun único volume o referencial De catro a catro do rianxeiro Manuel Antonio e mais os célebres Seis poemas galegos do granadino Federico García Lorca. Complementariamente, o libro incorpora tamén unha breve descrición sobre a linguas dos poemas asinada pola profesora Ildikó Szijj, que foi quen, xunto coa filóloga Réka Dorcsák, preparou esta edición bilingüe para Eötvös, o selo editor da Universidade Eötvös Loránd de Budapest, á que ambas están vinculadas.
Dáse a circunstancia, ademais, de que no caso dos versos de Manuel Antonio é a primeira vez que se trasladan á lingua maxiar, non así no caso de García Lorca, pois versións anteriores poden lerse no segundo volume das súas obras completas a este idioma (García Lorca összes művei, Magyar Helikon, Budapest, 1967, onde foron traducidos polos destacados poetas István Eörsi e Zoltán Jékely) e máis recentemente na revista en liña Újnautilus (onde os trasladou Attila Botár no 2013).
Esta ledicia de ver a Manuel Antonio e o García Lorca trasladados ao húngaro vese aumentada ao saber que Uxío Novoneyra pode tamén lerse agora en italiano mercé aos bos oficios tradutores do filólogo e poeta Marco Paone, quen en Poesie della chiara certezza. Antologia 1955-1999 reúne unha extensa escolma dos seus versos vertidos á lingua do Dante.
Xurdida a partir do traballo do Centro de Estudos Galegos da Universidade de Perugia e publicada por Aguaplano (casa editora na que o propio Paone dera a coñecer non hai tanto a Poesía última de amor e enfermidade (1992-1995) de Lois Pereiro), esta Poesie della chiara certezza antologa composicións extraídas de Os eidos e Os eidos 2 (1955 e 1974), Poemas caligráficos (1979), Muller pra lonxe (1986), Do Courel a Compostela (1988), Tempo de elexía (1991), Poemas da doada certeza i este brillo premido entre as pálpebras (1994), Onde só queda alguén pra aguantar dos nomes (1999) e Arrodeos e desvíos do Camiño de Santiago e outras rotas (1999).
Tan xenerosa recolleita en edición bilingüe vai precedida dunha sucinta mais diáfana análise da poética do courelao asinada por Paone (“Uxío Novoneyra: un poeta tellurico fra amore e libertà”) e unha “Bibliografia essenziale” na que figuran compendiadas valiosas referencias para que o público italiano saiba como navegar no caudaloso mar literario do autor.
Nova ben feliz, sen dúbida, esta de que a nosa mellor poesía alente noutros idiomas, proba evidente de que a vella fala da Gallaecia segue a ser lingua de reis da palabra.
[El Ideal Gallego e Diario de Ferrol, 7-6-2020]
Criticalia 