Hai dende vello unha íntima unión entre viaxes e literatura. Parece como se o escritor, privilexiado espectador dos territorios que percorre, experimentase a imperiosa necesidade de deixar fluír a través da palabra toda a fervenza de sensacións que alimenta a súa vivencia das paisaxes, das xentes e as historias que, dalgunha maneira, acaban por se converter nunha parte da súa propia esencia, pois, como ten lembrado nalgunha ocasión Bernardo Soares, as viaxes son os viaxeiros e o que vemos non é simplemente a nosa contemplación, senón o que propiamente somos.
Convencido do anterior, vanme permitir que lles recomende uns cantos títulos aparecidos nos últimos tempos —e, sobre todo, aínda doadamente atopables nos andeis das librerías— nos que as viaxes e a escrita maridan en feliz casoiro, convidando tanto a atravesar as nosas terras para contemplalas con ollada renovada como invitan tamén a se achegar a alleas nacións e descubrilas tras as reflexións dos escritores viaxeiros.
Para os amantes do Camiño de Santiago seguro que resultará de interese As rutas de Compostela (2011, Toxosoutos), volume no que un viaxeiro francés de primeiros do pasado século deixaba anotadas as súas impresións da peregrinación realizada á cidade do Apóstolo e que dá unha visión particular das vilas e cidades que visita e das persoas coas que vai cruzando.
Aqueloutros que desexen percorrer de norte a sur o territorio estatal poden animarse á lectura da novela Cando partín unha mañá de verán (Trifolium, 2011), do escritor británico Laurie Lee, quen meses antes do estourido da Guerra Civil cruza a Península dende Vigo ata Granada, sobrevivindo como músico ambulante e experimentando mil e unha peripecias sorprendentes, cunha España insólita para a percepción de quen provén doutra cultura.
Os que ousen abeirar máis lonxe, propóñolles que visiten a incomparable cidade flotante da man de Paul Morand e as súas Venecias (Hugin e Munin, 2012), urbe líquida, santuario da beleza para a que agora pode servirnos de guieiro este libro, agora en galego, no que desprega todo un mapa sentimental da descuberta dos seus mil e un recantos.
Tamén si, e nesta mesma liña, hai nada chegou ás librerías Breizh (Toxosoutos, 2012), poemario haikiano no que o País dos Armiños, a sempre cativadora Bretaña, serve de inspiración ao verso evocador de Miro Villar, quen nos traslada nas súas composicións a un espazo no que os mitos, as lendas e os símbolos deste historiado territorio cobran nova e feraz vida.
Agora ben, existe igualmente a posibilidade de redescubrir a nosa vella Terra sabendo dela polos ollos de moitos outros, dos que vindo dos máis arredados lugares nos visitaron dende sempre e deixaron as súas impresións do que tal lles pareceron paisaxes e paisanaxes. Non hai mellor atlas para esa aventura que o libro de Xan Arias Viaxeiros por Galicia (Trifolium, 2011), polo que desfilan millenta xenuínos e irrepetibles visitantes.
Por remate, se se prefire unha viaxe a esa decote fascinante Terra do Solpor nosa, a miña recomendación pasa por Cita en Fisterra (Xerais, 2011), probablemente o mellor libro que se teña escrito nunca sobre a Costa da Morte, un dietario do camiñante que amece a memoria dun pobo coas súas propias cicatrices e vellas ledicias de conterráneo para ir reconstruíndo, por medio de episodios tanto reais como imaxinados, todo un continente humano e natural.
[Publicado na revista Bahía Sur, 65, marzo-abril do 2013]
Criticalia 