Había tempo que non se sabía do Jorge Llorca narrador. Dende que no 2009 se destapara coa novela O’ Salto do Can non volvera a coñecérselle unha narración longa ata que o ano pasado se fixo co XXI Premio Blanco Amor, un texto que cobrou vida editorial da man da que xa fora a súa primeira casa, Xerais, quen o publicou neste 2014 que enfila xa o seu remate.
O violín de Rembrandt, que así se chama a nova novela de Llorca, é unha entretida historia sobre os golpes de sorte, os azares caprichosos e as direccións inesperadas que a vida ofrece, tamén sobre como as trapelas que o día a día nos tende son por veces insalvables, na convicción de que aqueles que temos máis preto son, por veces, perfectos descoñecidos capaces de gardar as máis inesperadas sorpresas.
Llorca, pintor e profesor da Escola de Arte e Superior de Deseño Pablo Picasso da Coruña, sérvese dos seus extensos coñecementos na materia para tecer un enredo no que a aparición inesperada dun Rembrandt provoca un cataclismo na calma vida dun profesional da súa mesma formación e dedicación, con todo o que aquí poida haber de pouso autobiográfico deformado e ficcionalizado.
A posibilidade de enriquecerse coa venda deste cadro de orixes ‘escuras’ múdalle a vida a este anódino profesor, quen comezará a frecuentar ambientes e tratarse con xente que, ata entón, nin sequera sospeitara que podía chegar a coñecer.
Polo camiño atópanse socráticos taberneiros, pintores excéntricos, anarquistas da vella mocidade e, sobre todo, un tríade de mulleres amadas, prototipos femininos que sacoden a vida do protagonista: Violeta, o amour fou e libertario dos tempos mozos, erótica idealizada; Marián, a compañeira leal que resiste ao carón a pesar de todo; e Gertrud, a adiñeirada letrada que representa a irresistible tentación teutoa.
Alén do innegable humor que destilan moitos treitos deste libro, hai nel unha pericia para a descrición das vidas comúns, dos seus pasares e pesares e a exploración contrastiva deste mundo cotián coas atmosferas burguesas e capitalistas nas que unha pequena elite se move allea á realidade da masa. Neste sentido, Llorca confirma habelencia para o ganduxado hipertextual, con lugares e personaxes da súa anterior novela que se retoman na presente dunha ou doutra maneira; velaí, poño por caso, a taberna de O’ Salto do Can, varias veces amentada, con ese Ponciano paralelo ao Indalecio do Delicias, por non falar da reiteración dalgúns nomes (Bibián, por exemplo) e outras coincidencias.
Porque O violín de Rembrandt, amais dunha estimulante intriga pola resolución dunha trama ben tensada, achega tamén unha interesante crítica a circuítos e territorios como o do negocio da Arte ou os eidos do Ensino, que son nesta obra postos moitas veces en evidencia para espellar o que neles hai de mellorable e/ou evitable.
Non é a primeira nin será a última vez que unha historia arredor do mundo do mercado da Arte resulta protagónica nunha novela (aquí os exemplos poderían multiplicarse, pero, por citar un só caso ben coñecido e recente, non cómpre máis que pensar no Riña de gatos co que Eduardo Mendoza gañou o Planeta no 2010). Agora ben, o que de diferencial engade Llorca é a súa destreza para disfrazar personaxes reais (botón de mostra: ese Armando Ónega multimillonario afeccionado á Hípica) con outros re-creados ou imaxinados, ata converter a narración nun retrato coral onde o conxunto funciona pola suma das partes, con individualidades ben trazadas na pincelada e decorados pertinentes para conseguir o efecto buscado. Non é pouco.
[Faro de Vigo, 13-11-2014]
Criticalia 